HTSM is van betekenis vanwege cross-sectorale toepassingen die voor heel Noord-Nederland van belang zijn. De maakindustrie is in Fryslân goed vertegenwoordigd. Van oorsprong is de maakindustrie verbonden met bijvoorbeeld de agrofood en met bedrijven in de machine-industrie en metaal. In de hightech machine- en apparatenbouw zijn tal van Friese bedrijven die innovatief zijn en in hun nichemarkt tot de wereldwijde spelers behoren.
Bron: HTSM-Fries Ecosysteem
Verdienen
De sector HTSM kenmerkt zich door veelal kleine, gespecialiseerde bedrijven. De Friese HTSM sector telt ruim 3.500 vestigingen, waar in totaal 20.600 mensen werkzaam zijn. Tussen 2013 en 2023 groeide het aantal HTSM banen met ruim 20 procent en nam hiermee sterker toe dan de gemiddelde banengroei in Fryslân (14,3%). Landelijk kent de HTSM sector een vergelijkbare ontwikkeling. Het aantal vestigingen groeide in dezelfde periode met 27 procent. Landelijk groeide het aantal HTSM vestigingen met 43 procent nog sterker. Aanjager van de HTSM-sector in Fryslân en Noord-Nederland is het Innovatiecluster Drachten (ICD). Er zijn 23 bedrijven aangesloten bij het ICD, met in totaal 4.300 werkzame personen. Het aandeel van de HTSM sector in de totale werkgelegenheid bedraagt 6,3 procent en is hiermee vergelijkbaar met het landelijke aandeel (6,7%). HTSM kent met € 82.200 een bovengemiddelde toegevoegde waarde per baan. Het economisch aandeel qua verdienmodel is met 6,8 procent hoger dan het aandeel in werkgelegenheid. Ter vergelijking: landelijk is HTSM goed voor 8,1 procent van de toegevoegde waarde. Friese HTSM bedrijven zijn vaak onderdeel van een internationale keten. Fluctuaties in export hebben daarmee een directe impact op deze bedrijven. Daarnaast heeft de HTSM sector een belangrijke rol in het mogelijk maken van innovaties in andere sectoren. TNO noemt de HTSM sector de innovatiemotor voor Nederland.
Bijdrage aan brede welvaart
Onderstaande kwalitatieve informatie is grotendeels gebaseerd op de gevoerde interviews.
De bijdrage aan brede welvaart van HTSM bestaat vooral in de relatie tot allerlei andere sectoren, dus indirect. Er bestaat een hele brede toepassing van de systemen die ontwikkeld worden in deze sector, dat betekent dat de bijdrage van de sector ook heel breed is.
Door de toepassingen van HTSM zal de productiviteit in andere sectoren stijgen. De algemene productiviteit in Fryslân en/of return on investment zijn (t.z.t.) wellicht bruikbare indicatoren.
Een voorbeeld van bijdragen aan brede welvaart zijn de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan het op afstand kunnen controleren van systemen waardoor er minder kilometers gereisd hoeven te worden.
Een andere bijdrage aan brede welvaart is de ontwikkeling van autonome systemen, denk daarbij bijvoorbeeld aan zelfrijdende auto’s. Met deze autonome systemen kan een dreigend tekort aan arbeidskrachten (als gevolg van een grotere uitstroom op de arbeidsmarkt (van mensen die met pensioen gaan) dan het aantal toetreders op de arbeidsmarkt) (deels) worden opgevangen.
Vernieuwen
Arbeidsmarkt
Een belangrijke voorwaarde is de arbeidsmarkt. De juiste mensen vinden blijft een grote uitdaging, het probleem is zowel van kwalitatieve als kwantitatieve aard; er zijn te weinig mensen op de arbeidsmarkt en de mensen die er zijn, zijn vaak niet juist opgeleid.
Ook de bijscholing van mensen is een probleem. Een veel te groot deel van de werkende beroepsbevolking wordt niet bijgeschoold, terwijl dit juist steeds belangrijker wordt om met de tijd mee te kunnen gaan (digitalisering).
Clustervorming
Het innovatiecluster Drachten is een clustervorming van hoogontwikkelde bedrijven die samen innoveren. Maar het is wel belangrijk dat de waarden van dat cluster ook verder gedeeld worden met andere (kleinere) Friese bedrijven, om ervoor te zorgen dat deze bedrijven niet achterblijven op het gebied van innovatie.
