Economische samenwerkingsagenda Blue Delta

Wanneer we de sector Maritime Technology in Fryslân vergelijken met die van Nederland, dan zien we in Fryslân een specialisatie in de sub-sectoren jachtbouw en reguliere scheepvaart. Door de sector zelf wordt het speerpunt Maritime Technology op Noord Nederlandse schaal beschouwd (in plaats van op Friese schaal). Gegevens in deze monitor gaan over Fryslân. Er liggen kansen voor de noordelijke provincies door zich met specialisatie te onderscheiden op het gebied van vergroening van de sector. Ook bestaan er kansen als het gaat om het door ontwikkelen van specifieke technieken, bijvoorbeeld voorstuwing doormiddel van windkracht.

Verdienen

De sector Maritime Technology telde in 2023 5.600 werkzame personen bij ruim 1.600 vestigingen. Het cluster heeft hiermee een aandeel van 1,7 procent van de werkgelegenheid in Fryslân. In de afgelopen tien jaar kende het maritieme cluster met een groei van 14 procent een gemiddelde banengroei. Landelijk groeide het aantal banen geteld bij Maritime Technology met 38 procent sterker dan in Fryslân. Ook het aantal vestigingen nam landelijk sterker toe. De toegevoegde waarde bedroeg in 2022 479 miljoen euro. Daarmee zorgt het cluster voor 1,9 procent van het totale Friese verdienvermogen. Met een toegevoegde waarde van ruim € 85.540 per werkzaam persoon is het verdienvermogen van het maritieme cluster ruim bovengemiddeld. Het aandeel van Maritime Technology is zowel qua aandeel in banen als aandeel in toegevoegde waarde in Fryslân groter dan landelijk gemiddeld.  

Bron: 

  • LISA werkgelegenheidsregister, provincie Fryslân. Zie voor meer informatie de Staat van Fryslân.  

Definities:

LISA  Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen) is een databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. De kerngegevens per vestiging hebben een ruimtelijke component (adresgegevens) en een sociaaleconomische component (werkgelegenheid en economische activiteit). De LISA cijfers van Fryslân worden beheerd en gemonitord door de provincie Fryslân en ingebracht in het landelijke LISA register. Meer provinciale LISA cijfers zijn te raadplegen in de Staat van Fryslân.

Vestigingen: 
Locatie van een onderneming, instelling of zelfstandige beroepsbeoefenaar (dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, kantoor, winkel of andere bedrijfsruimte, dan wel elk complex daarvan) waarin of van waaruit een economische activiteit of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitgeoefend door minimaal 1 werkzaam persoon. 

Banen: 
Het aantal banen heeft betrekking op het totaal aantal fulltimers, parttimers en uitzendkrachten. Vrijwilligers worden niet meegeteld. 

Werkzame persoon is een arbeidskracht die beroepsmatig (een) betaalde activiteit(en) verricht op of vanuit de vestiging: meewerkende ondernemer/eigenaar (directeur, bedrijfshoofd), meewerkend gezinslid, zelfstandig beroepsbeoefenaar, werknemer, uitzendkracht. LISA vraagt in de werkgelegenheidsenquête naar het aantal werkzame personen op vestigingsniveau. Aangezien een werkzame persoon bij meerdere vestigingen (van verschillende bedrijven/ondernemingen) werkzaam kan zijn, bijvoorbeeld wanneer iemand vier dagen in loondienst is en één dag actief is als zelfstandig ondernemer, geven de uiteindelijke werkgelegenheid statistieken feitelijk inzicht in het totaal aantal bezette arbeidsplaatsen of banen. 

Banen per vestiging:
Het aantal banen gedeeld door het aantal vestigingen 

Toegevoegde waarde:
De waarde van alle geproduceerde goederen en diensten (de productiewaarde of output) minus de waarde van goederen en diensten die tijdens deze productie zijn opgebruikt (het intermediair verbruik). De toegevoegde waarde is daarbij uitgedrukt in basisprijzen, de prijzen die door producenten zijn ervaren. Inbegrepen is de toegevoegde waarde van alle in Nederland opererende bedrijfseenheden, dus ook degenen die in buitenlandse handen zijn. Ook overheidsinstanties en andere niet-commerciële instanties behoren hiertoe. Zie ook hier voor nadere toelichting.
Voor de bepaling van het aantal vestigingen, banen en toegevoegde waarde wordt gebruik gemaakt van een afgebakende indeling naar bedrijfsactiviteiten op 5-digit SBI-niveau.  

Bijdrage aan brede welvaart

Onderstaande kwalitatieve informatie is grotendeels gebaseerd op de gevoerde interviews.  

Bijdrage aan schone natuur
Als het gaat om schone natuur zou je als Noorden de ambitie kunnen hebben om koploper te zijn in emissiereductie van vaartuigen. De Maritieme Technologie sector werkt aan oplossingen voor de grote uitdagingen waar Nederland en Europa vandaag voor staan. Denk bijvoorbeeld aan het terugdringen van de uitstoot en het aanpassingsvermogen aan een stijgende zeespiegel. Ook wordt de maritieme sector steeds belangrijker voor onze strategische autonomie. In tijden van toenemende geopolitieke spanningen is een sterke maritieme sector cruciaal voor onze energievoorziening en veiligheid op en vanuit zee.

Bron:

  • Interview met Gerrit van Leunen, directeur van het Maritiem Instituut Willem Barentsz

Vernieuwen

De ambitie van een volledig duurzame maritieme keten in 2030 is een mooi streven maar moeilijk te meten. De infrastructuur omtrent elektrificatie zou een interessant punt kunnen zijn: het aantal laadpunten voor boten in Fryslân.

Randvoorwaarde arbeidsmarkt
Het aantrekken en behouden van vakmensen. Denk daarbij, naast internationalisering van het opleidingsaanbod, ook aan een (voor jongeren) aantrekkelijk woonomgeving.

Clustervorming
Er ligt nog veel te winnen op het gebied van samenwerking tussen de (kleinere) Friese bedrijven (in Groningen bestaat al een veel duidelijker functioneel netwerk binnen de sector). Denk daarbij ook aan een overkoepelend kennisinstituut, waar beginnende bedrijven hun ideeën kunnen bespreken. De lage organisatiegraad kan obstakels opleveren als het gaat om ontwikkelingen in Research & Development.

Bron:

  • Interview met Gerrit van Leunen, directeur van het Maritiem Instituut Willem Barentsz
  • Nederland Maritiem Land: Maritieme-, Arbeidsmarkt- en Haven Monitor 2023 (2023)
Partners