Leren
Een goed leerklimaat is een belangrijke voorwaarde voor de Friese economie. Onderwijs is een belangrijke voorspeller van de groei van de arbeidsproductiviteit (Bron: ESB)
Onderadvisering basisonderwijs
In Fryslân krijgt meer dan de helft van de basisschoolleerlingen een lager schooladvies voor de middelbare school dan dat hun score op de eindtoets aangeeft. In Nederland gaat het om 38%. Daarnaast wordt het schooladvies ook minder vaak naar boven bijgesteld in Fryslân (13%) in vergelijking met Nederland (22%).
Aantal beschikbare stageplekken
Het Friese mbo kende in 2022 ruim 23.000 leerlingen. Veel van deze leerlingen moeten ook stagelopen. De provincie kent 11.524 erkende stage leerbedrijven, waarvan er ruim 9.000 actief zijn. De meeste leerbedrijven zijn leerbedrijven in de zorg (1.947), het groen (1.902) en detailhandel (1.701). Veruit de meeste beroepspraktijkovereenkomsten (bpvo’s) worden aangegaan in de sectoren zorg (BBL: 2.310; BOL: 3474; Totaal: 5.784), welzijn (BBL: 476; BOL: 2.127; Totaal; 2.603), groen (BBL: 170; BOL: 1.460; Totaal; 1.630) en gastvrijheid (BBL: 673; BOL: 882; Totaal: 1.555).
Opleidingsniveau: werkenden naar opleiding
Fryslân kenmerkt zich door het hoge aandeel middelbaar opgeleiden en het lagere aandeel hoogopgeleiden. In 2023 was 44procent van de beroepsbevolking in Fryslân middelbaar opgeleid en 34 procent hoog opgeleid. Landelijk behoort 41procent van de beroepsbevolking tot de hoogopgeleiden. Het percentage laagopgeleiden is zowel landelijk als in de provincie circa 21 procent.
Over de jaren is zowel in Fryslân als landelijk het aandeel laagopgeleiden afgenomen en het aandeel hoogopgeleiden toegenomen. Het aandeel middelbaar opgeleiden is relatief stabiel gebleven.
Onderwijsprognoses
Een onderwijsprognose betreft het aantal leerlingen naar niveau en richting.
De leerlingaantallen voor het basisonderwijs zullen, na een daling, stabiel blijven tussen 2023 en 2030. Na deze periode wordt een stijging verwacht van ruim 50.000 leerlingen in 2023 naar ruim 55.000 in 2042.
Voor het voortgezet onderwijs is de verwachting dat het leerlingaantal van 37.100 in 2023 zal dalen tot ongeveer 31.700 in 2035.
Leerlingaantallen in het mbo zullen blijven dalen van ruim 22.000 in 2023 tot 18.700 in 2036. Er zijn geen prognoses beschikbaar voor hbo en wo.
Leven Lang Leren
Leven lang leren gaat over het volgen van onderwijs naast werk.
Aan inwoners van Fryslân is uitgevraagd of zij op dit moment of in de afgelopen 12 maanden een opleiding of cursus hebben gevolgd voor hun werk. Ook is er uitgevraagd waarom zij deze opleiding zijn gaan doen.
In Fryslân heeft 8% van de inwoners met een laag opleidingsniveau een opleiding of cursus gevolgd tijdens hun carrière. Voor middelbaar opgeleiden is dit 20% en voor hoogopgeleiden gaat het om 16%. Mensen volgen vooral een opleiding om een diploma te halen (45%), voor betere carrièrekansen (35%) en om meer omzet te kunnen maken (33%).
Kennis van bedrijfsvoering bij Friese ondernemers
Ynbusiness heeft de afgelopen jaren meer dan 9.000 gesprekken gevoerd met Friese ondernemers. Tijdens die gesprekken kwamen diverse thema’s als ondernemerschap, financiering en bedrijfsvoering (bewust onbekwame onderwerpen) aan de orde. Ynbusiness haalde uit deze gesprekken met name ook de onbewust onbekwame onderwerpen waar de ondernemer zich niet bewust waren. Met name strategievorming, kennis over financiering- en subsidievormen en een combinatie van sales/marketing kwamen vaak voor. Dit zijn uitdagingen bij Friese ondernemers.
